Περπατώντας πάνω στη λίμνη Κάρλα

«Κάποτε χρησιμοποιούσαμε σκάφος για να επισκεφθούμε όλα τα σημεία της Κάρλας και να κάνουμε δειγματοληψίες. Σήμερα πηγαίνουμε με τα πόδια. Τόσο δραματική είναι η κατάσταση». Η πρόεδρος του φορέα διαχείρισης της περιοχής Ιφιγένεια Καγκάλου εκφράζει την αγωνία για το μέλλον του οικοσυστήματος παρά τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων για αναζωογόνηση της περιοχής. Τα πουλιά επανήλθαν, τα είδη αυξήθηκαν, όμως στη σημερινή της κατάσταση, με βάθος μόλις 20-30 εκατοστών η λίμνη είναι εξαιρετικά δύσκολο να στηρίξει τη ζωή.

Κυρίαρχη η προχειρότητα

Εχουν περάσει 8 έτη από την έναρξη των προσπαθειών για την επανασύσταση της λίμνης Κάρλας, όμως το οικοσύστημά της εξακολουθεί να παλεύει για την επιβίωση. Η λίμνη αποξηράνθηκε το 1962 για να μετατραπεί σε καλλιεργήσιμη έκταση (και για να επιλυθούν κάποια άλλα προβλήματα), μια επιλογή που με τα σημερινά δεδομένα μοιάζει καταστροφική. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια προτού, στα μέσα της δεκαετίας του ’90 αποφασιστεί η επανασύστασή της: η δημιουργία ενός ταμιευτήρα 42.000 στρεμμάτων κοντά στο χωριό Κανάλια. Επίσης, η ευρύτερη περιοχή απέκτησε καθεστώς προστασίας (Περιοχή Οικοανάπτυξης Κάρλας – Μαυροβουνίου – Κεφαλόβρυσου – Βελεστίνου) και δημιουργήθηκε φορέας διαχείρισης.

Ομως η προσπάθεια χαρακτηρίστηκε από τη γνωστή προχειρότητα. Παρότι οι πρώτες ενέργειες ξεκίνησαν στα μέσα της δεκαετίας του ’90, χρειάστηκε να φθάσουμε στο 2009 για να ξεκινήσει η πλήρωση της λίμνης με νερό. Επιπλέον, κατά παράλογο τρόπο, ο σχεδιασμός για την ανασύσταση της λίμνης δεν προέβλεψε την εξασφάλιση της ποιότητας του νερού που θα εισέρχεται σε αυτή, με αποτέλεσμα σύντομα να αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα ευτροφισμού από βιομηχανικά και κτηνοτροφικά λύματα, φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχουν διατεθεί περισσότερα από 150 εκατ. ευρώ (κοινοτικής χρηματοδότησης), για έργα που είτε δεν έχουν ακόμα παραδοθεί, ή δεν είναι αποδοτικά, ή δεν συντηρούνται επαρκώς, με αποτέλεσμα να μη λειτουργούν. «Για παράδειγμα, εδώ και πολύ καιρό έχει χαλάσει ένα κρίσιμο αντλιοστάσιο. Δεν υπάρχουν χρήματα για να επιδιορθωθεί και ως αποτέλεσμα, δεν φέρνει νερό» εξηγεί στην «Κ» η κ. Καγκάλου.

Ποια είναι λοιπόν σήμερα η κατάσταση; «Η Κάρλα περνά σήμερα μια από τις πιο δύσκολες φάσεις της. Η πτώση της στάθμης του νερού είναι τραγική. Θα έπρεπε κατ’ ελάχιστον να έχει ένα μέτρο νερό και αυτή τη στιγμή έχει μόλις 20-30 εκατοστά, πολύ κάτω από το οικολογικό όριο», εξηγεί η πρόεδρος του φορέα διαχείρισης.

Πρόβλημα η ρύπανση

«Η κατάσταση αυτή οφείλεται εν μέρει στην παρατεταμένη λειψυδρία -αν και το καλοκαίρι είχαμε κάποιες, λίγες αλλά έντονες βροχοπτώσεις. Αλλά το κύριο θέμα είναι η κωλυσιεργία στα έργα που τροφοδοτούν τη λίμνη. Ενώ έχουν τελειώσει οι περισσότερες εργολαβίες, υπάρχει σοβαρό θέμα στη λειτουργία και συντήρησή τους. Επίσης η ρύπανση της λίμνης λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης φυτοφαρμάκων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Νομίζω ότι όταν παραδώσουμε στις αρχές τα αποτελέσματα των τελευταίων δειγματοληψιών νερού, όλοι θα καταλάβουν την έκταση του προβλήματος». Ο φορέας διαχείρισης ζητεί την τροφοδότηση της λίμνης με νερό από τον Πηνειό από την πρώτη κιόλας ημέρα της περιόδου τροφοδοσίας (15 Οκτωβρίου – 15 Απριλίου), χωρίς καθυστέρηση γραφειοκρατικών διαδικασιών. Την επίσπευση των διαδικασιών για τη λειτουργία του αντιπλημμυρικού αντλιοστασίου στον κόμβο της Πέτρας και την ολοκλήρωση των υπολειπόμενων έργων.

Κι όμως, η προσπάθεια ανασύστασης της λίμνης Κάρλας είχε αρχίσει να αποδίδει καρπούς στην πανίδα. Στην Κάρλα έχουν καταγραφεί 128 είδη ορνιθοπανίδας, τα 106 μεταναστευτικά. Επίσης στην περιοχή της καταγράφηκε ένας μεγάλος αριθμός σπάνιων και απειλούμενων θηλαστικών, μεταξύ αυτών ο αγριόγατος, το ζαρκάδι, το ελάφι, 11 είδη αμφίβιων και 24 είδη ερπετών. «Η λίμνη έχει αρχίσει να ξαναεποικίζεται, κυρίως από πουλιά. Τώρα έχουμε συχνούς θανάτους ψαριών και το οικοσύστημα υποφέρει. Η βιοποικιλότητα είχε αρχίσει να επανακάμπτει, αλλά δεν τη βοηθούμε κι εμείς οι άνθρωποι».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ