Τα κύρια στοιχεία της έκθεσης του ΟΗΕ για το κλίμα

Η ανησυχία γίνεται βεβαιότητα

Στοκχόλμη

Η επιβράδυνση στην κλιματική αλλαγή από το 1998 και μετά οφείλεται σε φυσικές διακυμάνσεις και δεν πρόκειται να διαρκέσει, ξεκαθαρίζει η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για το Κλίμα (IPCC), η οποία δημοσιοποίησε την κρίσιμη έκθεση στην οποία θα βασιστούν οι διεθνείς προσπάθειες.

Τα κυριότερα σημεία της έκθεσης

• Η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα βρίσκεται σε επίπεδα που δεν έχει γνωρίσει ο πλανήτης εδώ και τουλάχιστον 800.000 χρόνια. Η αύξηση του CO₂ κατά 40% σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα οφείλεται στην καύση ορυκτών καυσίμων.
• Είναι πλέον «αναμφίβολο» ότι η μέση θερμοκρασία της Γης ανεβαίνει λόγω της αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου. Και η θέρμανση αυτή είναι «εξαιρετικά πιθανό», με πιθανότητα 95%, να οφείλεται στον άνθρωπο.
• Μέχρι το τέλος του αιώνα η μέση επιφανειακή θερμοκρασία θα ανέβει κατά 0,3 έως 4,8 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ανάλογα με τα μέτρα που θα ληφθούν για τη μείωση των εκπομπών. Η διεθνής κοινότητα έχει συμφωνήσει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας δεν πρέπει να αφεθεί να ξεπεράσει τους 2,0 βαθμούς.
• Τα καλύμματα πάγου της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας χάνουν μάζα τις τελευταίες δύο δεκαετίες και οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο υποχωρούν. Είναι «πολύ πιθανό» ότι το λιώσιμο αυτό θα συνεχιστεί.
• Τα νεότερα δεδομένα για την Ανταρκτική και τη Γροιλανδία δείχνουν ότι η άνοδος της στάθμης των ωκεανών θα είναι μεγαλύτερη από ό,τι είχε εκτιμηθεί στην προηγούμενη έκθεση του 2007. Μέχρι το τέλος του αιώνα θα φτάσει τα 26 έως 82 εκατοστά με καταστροφικές συνέπειες για τις παράκτιες περιοχές.
• Το μόνο θετικό είναι ότι η ατμόσφαιρα είναι λιγότερο ευαίσθητη στο CO₂ από ό,τι είχε εκτιμηθεί στην προηγούμενη έκθεση το 2007. Ο διπλασιασμός της συγκέντρωσής του θα οδηγούσε σε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1,5 έως 4,5 βαθμούς Κελσίου και όχι κατά 2,0 έως 4,5 βαθμούς όπως εκτιμούσε η προηγούμενη έκθεση.
• Είναι πλέον «ουσιαστικά σίγουρο» ότι τα ανώτερα στρώματα των ωκεανών θερμάνθηκαν το διάστημα 1971-2010. Η θέρμανση αυτή θα προχωρήσει αυτό τον αιώνα σε μεγαλύτερα βάθη.
• Λόγω της δράσης των ωκεανών, ορισμένες παράμετροι της κλιματικής αλλαγής θα συνεχιστούν για αιώνες ό,τι μέτρα κι αν λάβει η διεθνής κοινότητα.

Ακόμα, η έκθεση της IPCC ξεκαθαρίζει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα το οποίο έσπευσαν να επικαλεστούν οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής.

Ο γιατρός είναι 95% σίγουρος ότι έχουμε μια σοβαρή ασθένεια
Οι εκατοντάδες επιστήμονες που συνέβαλαν στη σύνταξη του κειμένου παραδέχονται ότι ο ρυθμός ανόδου της θερμοκρασίας μειώθηκε στο μισό το διάστημα 1998-2012 σε σχέση με το μέσο ρυθμό από το 1951 και μετά.
Η μείωση αυτή προσέλκυσε το ενδιαφέρον αρκετών ΜΜΕ και πολιτικών στις ΗΠΑ και χρησιμοποιήθηκε ως επιχείρημα από όσους πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είτε δεν είναι υπαρκτή είτε οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες.
Το νέα έκθεση όμως διευκρινίζει ότι η επιβράδυνση της θέρμανσης οφείλεται σε φυσικές διακυμάνσεις του κλίματος, στην αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας και την περιοδική εξασθένιση της ηλιακής δραστηριότητας.
Ένα βασικό σημείο είναι ότι τα δεδομένα στην έκθεση της IPCC ξεκινούν το 1998, μια ιδιαίτερα θερμή χρονιά κατά την οποία εκδηλώθηκε το φαινόμενο Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό. Μπορεί η άνοδος της θερμοκρασίας από το 1998 έως το 2013 να ήταν μικρή, αν όμως κανείς εξετάσει την τάση για ένα μεγαλύτερο διάστημα, όπως από το 1970 έως σήμερα, η θερμοκρασία είναι σαφές ότι ανεβαίνει με έναν σχεδόν σταθερό ρυθμό.
Διαβάστε τη σύνοψη της έκθεσης εδώ και το πλήρες κείμενο εδώ.
Τον Απρίλιο θα ακολουθήσει ο δεύτερος τόμος της έκθεσης με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για το μετριασμό και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Αντιδράσεις
Η έκθεση της IPCC βασίστηκε στην επανεξέταση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας από εκατοντάδες επιστήμονες σε όλο τον κόσμο.
Απευθύνεται στις κυβερνήσεις προκειμένου να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα. Παρά τις πολυετείς διαπραγματεύσεις από τη δεκαετία του 1990 έως σήμερα, η διεθνής κοινότητα έχει καταλήξει μόνο σε μια γενικόλογη συμφωνία, η οποία προβλέπει ότι μέχρι το 2015 πρέπει να έχει υπογραφεί μια συμφωνία που θα περιόριζε την άνοδο της θερμοκρασίας στους 2,0 βαθμούς έως το 2100.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-μουν δήλωσε ότι η έκθεση είναι κλήση αφύπνισης για τις κυβερνήσεις, πολλές από τις οποίες εστιάζονται στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και αφήνουν το κλίμα σε δεύτερη μοίρα. «Η ώρα για δράση είναι τώρα» είπε σύμφωνα με το Reuters.
Κλήση αφύπνισης χαρακτήρισε τις εκτιμήσεις και ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι: «Όσοι αρνούνται τα επιστημονικά ευρήματα ή προτιμούν τις δικαιολογίες από την ανάληψη δράσης παίζουν με τη φωτιά» δήλωσε.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα Κόνι Χέντεγκαρντ: «Αν ο γιατρός σας ήταν 95% σίγουρος ότι έχετε μια σοβαρή ασθένεια, σίγουρα θα αναζητούσατε αμέσως τη θεραπεία» σχολίασε.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press