Γενναιόδωρη φέτος η φύση με τις λίμνες

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Οι λίμνες μας γέμισαν με νερό. Το ωραιότερο δώρο της φύσης μάς δόθηκε φέτος απλόχερα, εξαιτίας των χιονοπτώσεων των προηγούμενων μηνών. Ακόμα και η Κορώνεια, που τα προηγούμενα καλοκαίρια είχε ουσιαστικά πάψει να υπάρχει, έχει φέτος δύο μέτρα νερού. Οι ποσότητες του νερού που εξακολουθούν να εισέρχονται στις λίμνες της Βόρειας Ελλάδας είναι τέτοιες, που σε πολλές περιοχές οι αρχές λαμβάνουν μέτρα, προκειμένου να μην υπάρξουν πλημμύρες. Το ζητούμενο βέβαια είναι να υπάρξει σωστή διαχείριση.

Οι Πρέσπες, η Κερκίνη, η Βόλβη, ακόμη και η Κορώνεια γέμισαν φέτος με νερό. «Το 2014 ήταν μια εξαιρετικά βροχερή χρονιά. Ακόμη και τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο είχαμε κάποιες δυνατές βροχές, με αποτέλεσμα η στάθμη της λίμνης να μην κατέβει πολύ» εξηγεί στην «Κ» ο κ. Θοδωρής Ναζηρίδης, συντονιστής του φορέα διαχείρισης λίμνης Κερκίνης. «Στις αρχές Φεβρουαρίου είχαμε μεγάλες πλημμυρικές παροχές από τον Στρυμόνα, καθώς τα χιόνια στα βουνά της Βουλγαρίας έλιωσαν πρόωρα από τους νοτιάδες. Μέσα σε μια εβδομάδα η στάθμη της λίμνης ανέβηκε 3 μέτρα!». Η (τεχνητή) λίμνη Κερκίνης έχει τη δυνατότητα εκφόρτισης μέσα από το φράγμα της, ωστόσο η επιλογή αυτή δεν είναι απλή. «Πιο χαμηλά στον Στρυμόνα τα αναχώματα είναι υποτυπώδη και δεν μπορεί να γίνει παροχέτευση πολύ μεγάλων ποσοτήτων γιατί θα πλημμυρίσουν εκτάσεις. Ελπίζω πάντως ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα».

Ανάλογη είναι η εικόνα στις λίμνες Βόλβη και Κορώνεια. «Φέτος είχαμε το καλύτερο υδρολογικό έτος εδώ και χρόνια» λέει ο κ. Ηλίας Ντεκίρης, υπεύθυνος μελετών και έργων στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Κορώνειας και Βόλβης. «Τα τελευταία 2-3 χρόνια το καλοκαίρι η Κορώνεια ξεραίνεται. Αυτήν τη στιγμή έχει στο βαθύτερο σημείο της δύο μέτρα νερό, τη μεγαλύτερη ποσότητα εδώ και μια δεκαετία. Βοήθησαν βέβαια και κάποια έργα που έγιναν στο δυτικό της τμήμα. Ετσι, η περιοχή γέμισε με χιλιάδες άγρια πουλιά που έμειναν να ξεχειμωνιάσουν». Εντυπωσιακή είναι η εικόνα και στη Βόλβη. «Η Βόλβη δεν είχε ποτέ πρόβλημα.

Φέτος όμως έχει κι αυτή πολύ νερό – μάλιστα έχουν πλημμυρίσει πολλά χωράφια στις περιοχές της Μικρής και Μεγάλης Βόλβης, καθώς και στο δάσος της Απολλωνίας. Η εικόνα της είναι απλώς πανέμορφη».

Ανάλογη είναι η κατάσταση και στις ακριτικές Πρέσπες. «Για πρώτη φορά αναγκαστήκαμε να ανοίξουμε τέτοια εποχή το φράγμα που εκφορτίζει τη Μικρή Πρέσπα προς τη Μεγάλη Πρέσπα, γιατί φαίνεται ότι το νερό θα αυξηθεί πολύ» λέει ο πρόεδρος του φορέα διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών Νίκος Γιαννάκης. «Είμαι πολύ χαρούμενος, διότι η εικόνα των λιμνών την άνοιξη θα είναι μοναδική».

«Μέχρι στιγμής, εφέτος, οι λίμνες και γενικότερα οι υδρολογικές λεκάνες έχουν δεχθεί μεγάλες ποσότητες νερού εξαιτίας των βροχοπτώσεων, ενώ αυτό που αναμένεται ως το πιο ωφέλιμο είναι ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων από τα χιόνια» λέει η πρόεδρος του φορέα διαχείρισης της λίμνης Κάρλας, Ιφιγένεια Κάγκαλου. «Οι εισροές λοιπόν έχουν οδηγήσει σε ανύψωση της στάθμης. Δυστυχώς όμως οι λίμνες εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται μόνο ως «πολύ-χρηστικά» υδάτινα σώματα αγνοώντας τις υπηρεσίες και τα αγαθά που προσφέρουν με πρωταρχική υπηρεσία την οικολογική τους ύπαρξη».

Το ζητούμενο λοιπόν είναι η διαχείριση του νερού. Στην Κορώνεια, για παράδειγμα, τα περιθώρια αισιοδοξίας είναι περιορισμένα. «Μόλις σταματήσουν οι βροχοπτώσεις και αρχίσει η άντληση νερού από τους αγρότες, η στάθμη θα πέσει ταχύτατα» λέει ο κ. Ντεκίρης. «Ελπίζω να μην ξεραθεί και πάλι η λίμνη».

Υπάρχουν όμως και ορισμένες περιπτώσεις, όπως οι Πρέσπες, που η διαχείριση γίνεται με υποδειγματικό τρόπο. «Την τελευταία δεκαετία, με πρωτοβουλία της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών συστήθηκε η “επιτροπή διαχείρισης υγροτόπου”» εξηγεί ο κ. Γιαννάκης. «Πρόκειται για μια επιτροπή στην οποία συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι: οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι ψαράδες, η περιφέρεια, το υπουργείο Περιβάλλοντος, ο φορέας διαχείρισης και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η επιτροπή έχει αρμοδιότητα να καθορίσει τη μέγιστη στάθμη που θα αφεθούν να φθάσουν οι λίμνες, ώστε να εξυπηρετηθούν όλες οι λειτουργίες της: να προλάβουν να αναπαραχθούν τα ψάρια στα υγρά λιβάδια, να απελευθερωθούν οι βοσκότοποι και τα χωράφια γύρω από τις λίμνες και να προστατευθεί το οικοσύστημα. Οσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, υπάρχει απόλυτη συμφωνία κάθε χρόνο, γιατί καταλαβαίνουν όλοι ότι υπάρχει κοινό συμφέρον».

Καμία βελτίωση στην Κάρλα

Δεν είναι όμως τα πράγματα τόσο αισιόδοξα σε όλες τις λίμνες της χώρας. Στην Κάρλα, που βρίσκεται υπό ανασύσταση, οι βροχοπτώσεις δεν στάθηκαν ικανές να αναστρέψουν την κατάσταση. «Οι έντονες βροχοπτώσεις εισφέρουν στον ταμιευτήρα “υδρολογικές ενέσεις”. Οι αστοχίες και η παρατεταμένη ολιγωρία εκ μέρους των αρμοδίων φορέων (πρώην υπουργείο Υποδομών και Περιφέρεια Θεσσαλίας) φαίνεται να εντείνουν την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση» λέει η πρόεδρος του φορέα διαχείρισης της λίμνης, Ιφιγένεια Κάγκαλου.

«Χαρακτηριστικά, την άνοιξη του 2014 ζήσαμε ένα πρωτοφανές γεγονός, όσον αφορά την τροφοδοσία της λίμνης Κάρλας από τον Πηνειό. Ενώ το αντλιοστάσιο του Πηνειού τέθηκε σε λειτουργία τον Φεβρουάριο παροχετεύοντας σημαντικές ποσότητες νερού, το νερό αυτό ποτέ δεν έφτασε στην Κάρλα. Κι αυτό, γιατί ο ΤΟΕΒ Πηνειού με τη χρήση πρόχειρων χωμάτινων φραγμάτων παροχέτευε σχεδόν όλη την ποσότητα του νερού για την ικανοποίηση των αρδευτικών αναγκών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην ανέλθει καθόλου η στάθμη της λίμνης. Οι αντιλήψεις αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την ασφυξία της».