Ρόδος: εγκληματικά λάθη και παραλείψεις

Από καταιγίδα υψηλής έντασης αν και μικρής διάρκειας προκλήθηκε η μεγάλη καταστροφή στη Ρόδο με τρεις νεκρούς και ένα άνθρωπο να αγνοείται ακόμη. Τα πρώτα στοιχεία έρευνας που διενεργούν ο καθηγητής εφαρμοσμένης γεωλογίας του ΕΚΠΑ, Ευθύμης Λέκκας και ο δρ. Μιχάλης Διακάκης του τμήματος Γεωλογίας του πανεπιστημίου καταδεικνύουν το ρόλο της ανθρώπινης παρέμβασης που επιδείνωσε σημαντικά το φαινόμενο. Όπως σημειώνεται τέτοιου τύπου πλημμύρες παρατηρούνται συχνά μεταξύ Οκτωβρίου και Ιανουαρίου. Πρόκειται λοιπόν για μια χρονική περίοδο κατά την οποία οι αρχές θα έπρεπε να βρίσκονται σε επιφυλακή. Αναφορικά με τους θανάτους από την πλημμύρα ως αιτίες υπογραμμίζονται μεταξύ άλλων η ανεπαρκής σήμανση, η ανεπαρκής κατασκευή των γεφυρών μικρού μεγέθους στο επαρχιακό δίκτυο και η ανεπαρκής εκπαίδευση.


Οι δυο επιστήμονες του τμήματος Γεωλογίας θα καταρτίσουν ένα πόρισμα με τους παράγοντες που οδήγησαν στην μεγάλη καταστροφή από την πλημμύρα. Μιλώντας στο tvxs.gr, ο δρ. Μιχάλης Διακάκης, αναφέρει ότι «η πλημμύρα προήλθε από καταιγίδα υψηλής έντασης – μικρής διάρκειας. Πρόκειται για έναν τύπο καταιγίδας που είναι υπεύθυνος για την πλειοψηφία των πλημμυρών στο Μεσογειακό χώρο και στην Ελλάδα, κυρίως στο νότο όπου οι υδρολογικές λεκάνες έχουν μικρή έκταση».
Σύμφωνα με την αυτοψία η καταιγίδα παρουσίασε ιδιαίτερα υψηλό ύψος βροχής. Ο σταθμός του Αστεροσκοπείου στο Αεροδρόμιο της Ρόδου κατέγραψε 79mm βροχόπτωσης, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 79 κυβικά μέτρα νερού (ή τόνους νερού) ανά στρέμμα. Η ποσότητα αυτή έπεσε από τις 14.40 το απόγευμα μέχρι τις 19.10 στις 22.11.2013.
«Από μόνη της η ποσότητα αυτή είναι αναμενόμενο να οδηγήσει σε πλημμύρα ρέματα όπως αυτά της Ιαλυσού και της Κρεμαστής. Παρόλα αυτά διαπιστώθηκε ότι η ανθρώπινη παρέμβαση επιδείνωσε το φαινόμενο σημαντικά, καθώς πρώτον σε πολλά σημεία η διατομή των ρεμάτων έχει μειωθεί σημαντικά και δεύτερον οι οικισμοί είναι χτισμένοι στο παραλιακό μέτωπο με τέτοιο τρόπο ώστε μπλοκάρουν την έξοδο των υδάτων προς τη θάλασσα» σημειώνει ο Μιχάλης Διακάκης.
Το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με τα όσα σημειώνει ο κ. Διακάκης στο tvxs.gr, είναι σπάνιο ως προς την ραγδαιότητα της βροχόπτωσης. Παρόλα αυτά όμοια φαινόμενα  συμβαίνουν συχνά. Τυπικά παραδείγματα είναι:

- Οκτώβριος 1994 στην Αθήνα
- Οκτώβριος 1994 στην Ρόδο
- Γενάρης 1997 στην Κόρινθο
- Οκτώβριος 2006 στην Αλμυρίδα Κρήτης
- Οκτώβριος 2008 στην Ποταμούλα Αγρινίου
- Σεπτέμβριος 2009 στην κεντρική Εύβοια
- Φεβρουάριος 2013 στην Αθήνα

Φυσικά υπάρχουν πολλές ακόμη περιπτώσεις. Ο κ. Διακάκης υπογραμμίζει: «οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις λαμβάνουν χώρα συνήθως μεταξύ Οκτωβρίου και Ιανουαρίου». Αναφορικά με τους θανάτους από πλημμύρες ο κ. Διακάκης σημειώνει ότι στην Ελλάδα έχουν μελετηθεί τέτοιου είδους θάνατοι μόλις τα τελευταία δυο χρόνια. Από έρευνες που ο ίδιος έχει κάνει προκύπτει ότι τα τελευταία 20 χρόνια «η πλειοψηφία των θανάτων συμβαίνει καθώς χρήστες οχημάτων προσπαθούν να περάσουν υπερχειλισμένους ποταμούς διαμέσου γεφυρών ή άλλων διαβάσεων».

Τέτοια παραδείγματα έχουμε:

- Οκτώβριος 1994 όπου έχασαν τη ζωή τους 4 άνθρωποι που προσπάθησαν να περάσουν πλημμυρισμένο γεφυράκι με το αυτοκίνητο
- Οκτώβριος 2008 στην Ποταμούλα Αγρινίου (2 νεκροί που προσπάθησαν να περάσουν πλημμυρισμένο γεφυράκι με το αυτοκίνητο)
- Σεπτέμβριος 2009 στην κεντρική Εύβοια (1 νεκρός αστυνομικός που  προσπάθησε να περάσει πλημμυρισμένο γεφυράκι με το αυτοκίνητο)
- Φεβρουάριος 2013 στο Χαλάνδρι (1 νεκρή νεαρή κοπέλα η οποία παρασύρθηκε από τα πλημμυρικά ύδατα με το αυτοκίνητο και έχασε τη ζωή της)
- Και φυσικά το παράδειγμα της Ρόδου (περιοχή Χαράκι)

Τα αίτια των θανάτων είναι: 1. Η ανεπαρκής σήμανση, 2. Η ανεπαρκής κατασκευή των γεφυρών μικρού μεγέθους στο επαρχιακό δίκτυο οι οποίες πάντα πλημμυρίζουν, 3. Η ανεπαρκής εκπαίδευση (για την αντιμετώπιση τέτοιων συνθηκών) που οδηγεί και στη λάθος αντίληψη των οδηγών ότι εντός αυτοκινήτου είναι προστατευμένοι από τη δύναμη των υδάτων.

«Τα φαινόμενα παρότι ήταν έντονα δεν ήταν πρωτοφανή, καθώς η χώρα μας πλήττεται πολύ συχνά από παρόμοιες καταστροφές. Οι θάνατοι και αυτοί δεν είναι σπάνιοι, ιδίως σε χρήστες οχημάτων» σημειώνει ο κ. Διακάκης και καταλήγει «από το 1970 και μετά έχουμε 151 θανάτους εκ των οποίων 60 έχουν συμβεί καθώς οδηγοί ή επιβάτες αυτοκινήτων προσπάθησαν να περάσουν πλημμυρισμένα ρέματα».

Πατήστε πάνω για μεγέθυνση
^{* Ο χάρτης δείχνει που αλλού έχουν συμβεί παρόμοια περιστατικά (Πηγή: Diakakis M., Deligiannakis G. (2013) Vehicle-related flood fatalities in Greece. Environmental Hazards, Taylor & Francis)}