Νερό: προτάσεις για τη δημόσια διαχείριση της ΕΥΔΑΠ – Δράσεις για την ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκανε δεκτή την αίτηση κατοίκων της Αθήνας, που ζητούσαν να ακυρωθεί η κυβερνητική απόφαση με την οποία μεταβιβάστηκε, χωρίς αντάλλαγμα, από το Ελληνικό Δημόσιο στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) το 34,033% του μετοχικού κεφαλαίου (36.245.240 μετοχές) της ΕΥΔΑΠ.
Στην ουσία, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική τη διαδικασία μετατροπής μιας δημόσιας επιχείρισης ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως είναι ΕΥΔΑΠ, σε ιδιωτική, καθώς σύμφωνα με τη σχετική πρόσφατη απόφαση η ιδιωτικοποίηση αντίκειται στα άρθρα 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, που επιβάλλουν τη «μέριμνα του κράτους για την υγεία των πολιτών», αλλά και κατοχυρώνουν το «δικαίωμα στην προστασία της υγείας», αντίστοιχα.
Στην εν λόγω απόφαση χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι: «Η κατ’ ουσίαν μετατροπή της δημόσιας επιχειρήσεως σε ιδιωτική, που λειτουργεί με γνώμονα το κέρδος, καθιστά αβέβαιη τη συνέχεια της εκ μέρους της παροχής προσιτών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και δη υψηλής ποιότητας, η οποία δεν εξασφαλίζεται πλήρως με την κρατική εποπτεία». Ακόμη, υπογραμμίζεται ότι «οι υπηρεσίες της ΕΥΔΑΠ παρέχονται μονοπωλιακώς, σε μεγάλο πληθυσμό, διαβιούντα υπό δυσμενείς οικιστικές συνθήκες στον περιορισμένο χώρο της Αττικής, από δίκτυα που είναι μοναδικά στην περιοχή και ανήκουν στα πάγια περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας» και προστίθεται: «Συνίστανται, δε, οι υπηρεσίες αυτές στην ύδρευση και αποχέτευση που είναι αναγκαίες για την υγιεινή διαβίωση και ιδίως στην παροχή του πόσιμου ύδατος, φυσικού αγαθού απαραίτητου για την επιβίωση, που καθίσταται σπανιότερο συν τω χρόνω».

Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS θεωρεί ότι η απόφαση του ΣτΕ είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και τονίζει διαχρονικά ότι η ολοκληρωμένη, ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση του δημόσιου αγαθού, φυσικού πόρου και περιβαλλοντικού αγαθού, όπως είναι το νερό, πρέπει να είναι δημόσια, για την προστασία, ανάπτυξη και επίτευξη καλής κατάστασης του πόρου, με παράλληλη εξασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης από όλους.
Ειδικότερα, τα απαραίτητα συστατικά της δημόσιας διαχείρισης από τους αρμόδιους φορείς παρουσιάζονται ακολούθως:
• Ολοκληρωμένη διαχείριση σε επίπεδο λεκάνης απορροής με την ανάκτηση του οικονομικού, περιβαλλοντικού και του κόστους φυσικού πόρου, που να λαμβάνει υπόψη τη χωρική και χρονική μεταβολή των παραμέτρων που προσδιορίζουν το υδατικό ισοζύγιο.
• Δημόσια λειτουργία των υπηρεσιών ύδατος, χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή ιδιωτών σε επιμέρους λειτουργίες, όπως στη μελέτη, κατασκευή ή και λειτουργία έργων (π.χ. βιολογικών καθαρισμών).
• Ανάγκη περαιτέρω αναβάθμισης του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των υπηρεσιών ύδατος.
• Λήψη μέτρων χρηστής διαχείρισης του νερού και ελέγχου της κατανάλωσής του.
• Ανάπτυξη υδατικής συνείδησης σε πολίτες / μαθητές σχετικά με την αξία του πόρου.
Το καίριο ερώτημα που τίθεται εν προκειμένω είναι η επόμενη ημέρα: Ποια είναι τα ενδεδειγμένα μέτρα που πρέπει να εφαρμόσει η ΕΥΔΑΠ προκειμένου να ασκήσει πραγματικά δημόσια και ορθολογική διαχείριση; Το κύριο συστατικό της δημόσιας διαχείρισης αφορά σε έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό εκ μέρους της εταιρίας για την πλήρη κάλυψη των αναγκών ύδρευσης και αποχέτευσης της πρωτεύουσας με γνώμονα την προστασία και τη βιώσιμη ανάπτυξη του πόρου, λαμβάνοντας υπόψη την ετήσια μεταβλητότητα του διαθέσιμου δυναμικού, καθώς και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους υδατικούς πόρους. Ειδικότερα προτείνεται:
1. Να καταρτιστεί επιχειρησιακό πρόγραμμα, στο οποίο να περιλαμβάνονται στοχευμένα κοστολογημένα μέτρα μείωσης της συνολικής κατανάλωσης για τις επόμενες δεκαετίες, λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβλητότητα των κλιματικών συνθηκών των εξεργασίας λυμυνθηκών και το ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ξηρικών ετών, π.χ. διαχείριση της ζήτησης, επαναχρησιμοποίηση.
2. Να προγραμματισθούν και να υλοποιηθούν έργα που θα ανεβάζουν το επίπεδο προσφερόμενων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης και συγκεκριμένα:
· Έργα που στοχεύουν στη μείωση των απωλειών στα δίκτυα ύδρευσης
· Έργα εντοπισμού διαρροών με χρήση νέων τεχνολογιών
· Έργα αναβάθμισης των μονάδων επεξεργασίας ύδατος με χρήση νέων τεχνολογιών
· Έργα περαιτέρω επεξεργασίας των λυμάτων και ορθής διαχείρισης της λυματολάσπης
3. Να εφαρμοστεί νέο τιμολογιακό μοντέλο που να επιτρέπει την ελεύθερη πρόσβαση σε όλους προκειμένου να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες και παράλληλα να συμβάλει στην εξοικονόμηση νερού. Επιπλέον, οι μεγάλες χρεώσεις για καταναλώσεις πέραν κάποιου συγκεκριμένου ορίου μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο αποτροπής της μεγάλης κατανάλωσης και ταυτόχρονα εξεύρεσης οικονομικών πόρων.
4. Να αξιοποιηθούν βάσει σχεδίου τα κονδύλια που προβλέπονται από το νέο ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) για επενδύσεις σε εξοπλισμό και εγκαταστάσεις κατάλληλων για τη βιώσιμη διαχείριση του πόρου.
5. Να επενδυθούν πόροι για την επίτευξη της ενεργής εμπλοκής των πολιτών με προγράμματα ενημερώσης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης καθώς και για ολοκληρωμένες διαδικασίες διαβούλευσης προκειμένου η διαχείριση να υπόκειται σε διαρκή κοινωνικό έλεγχο και ευθύνη.
Η ΕΥΔΑΠ καλείται να αποφασίσει σε τι είδους διαχείριση προτίθεται να στραφεί εφεξής με δεδομένη την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, σε συνδυασμό με τους σημαντικούς οικονομικούς πόρους και την υψηλή τεχνολογία και τεχνογνωσία που διαθέτει. Καλείται, εν προκειμένω, να αξιοποιήσει τα νέα δεδομένα σε όφελος των πολιτών / χρηστών προκειμένου να επιτευχθεί η πλήρης κάλυψη των αναγκών με παράλληλη προστασία και ανάπτυξη του πόρου.

—Δράσεις για την ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη
Εντωμεταξύ, σειρά δράσεων κατά της ιδιωτικοποίησης της ΕΑΥΘ αποφάσισε η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔΚΜ), κατά τη σημερινή συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής, όπου σηζητήθηκαν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στη Θεσσαλονίκη.
Όπως αναφέρει η voria.gr, η ΠΕΔΚΜ αποφάσισε να προσφύγει στη δικαιοσύνη, καθώς και στην πολιτική ηγεσία της χώρας, μετά την δημοσιοποίηση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας που απέρριψε την προσφυγή του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ κατά της αποκρατικοποίησης.
Ο πρόεδρος της ΠΕΔΚΜ, Σίμος Δανιηλίδης, ενημέρωσε τα μέλη του Οργάνου και της Επιτροπής ότι αμέσως μετά την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, η ΠΕΔΚΜ, με έγγραφά της, ζήτησε ακρόαση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και τον πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, προκειμένου αντιπροσωπεία του Διοικητικού Συμβουλίου της και μέλη της Επιτροπής, να επιδώσουν τα αποτελέσματα του τοπικού δημοψηφίσματος και να ζητηθεί η παρέμβαση του κ. Παπούλια για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος.
Το νερό, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΕΥΑΘΓιώργος Αρχοντόπουλος, είναι δημόσιο αγαθό κάτι που αναγνωρίζει το ΣτΕ.

 Σημειώνεται ότι το άτυπο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε κατά την πρώτη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών για την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ από τους 213.000 ψηφίσαντες, ποσοστό άνω του 98% τάχθηκε κατά της ιδιωτικοποίησης.

Επίσης, η ΠΕΔΚΜ ζήτησε ανάλογη συνάντηση από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Ευάγγελο Βενιζέλο, τον πρόεδρο και τα μέλη του προεδρείου της Βουλής, τους αρχηγούς των κομμάτων, τους υπουργούς Οικονομικών και Εσωτερικών, ενώ, παράλληλα, με την συνδρομή του Γραφείου Βρυξελλών της ΚΕΔΕ, προετοιμάζονται συναντήσεις με το Προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης.
—Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος
Σε όλες αυτές τις συναντήσεις αντιπροσωπεία της ΠΕΔΚΜ, των έντεκα Δήμων στους οποίους διεξήχθη το δημοψήφισμα και των φορέων που συμμετείχαν στην Επιτροπή, θα παραδώσουν τα αποτελέσματα του τοπικού δημοψηφίσματος, και την σχετική έκθεση των διεθνών παρατηρητών που πιστοποιούν το άψογο και αδιάβλητο της διεξαγωγής του, και θα ζητηθεί η επίσπευση της έκδοσης του εκτελεστικού της διάταξης του άρθρου 216 του Δημοτικού Κώδικα Προεδρικού Διατάγματος.
Σε δηλώσεις του ο κ. Δανιηλίδης τόνισε ότι «μετά την άψογη διοργάνωση του πρώτου τοπικού δημοψηφίσματος κινούμαστε ταχύτατα απευθυνόμενοι σε όλη την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία και το προεδρείο της Βουλής για να απαιτήσουμε απ’ όλους τους παραπάνω να σεβαστούν τη δημοκρατικά εκπεφρασμένη λαϊκή ετυμηγορία των πολιτών της Θεσσαλονίκης ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ».
Παράλληλα, όπως, είπε «προετοιμάζουμε τις επισκέψεις στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο για να παραδώσουμε στα αρμόδια πολιτικά όργανα της Κομισιόν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή), το Προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα ευρωπαϊκά όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (CCRE-CEMR) τα πρακτικά και τα αποτελέσματα του πρόσφατου δημοψηφίσματος απαιτώντας και από τους ευρωπαϊκούς φορείς να κινηθούν προς όλες τις κατευθύνσεις έτσι ώστε να μην υλοποιηθεί η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ».
Ο ίδιος σημείωσε ότι θα συντονίσει η ΠΕΔΚΜ και τους 11 Δήμους του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, έτσι ώστε άμεσα σε έκτακτες συνεδριάσεις όλων των δημοτικών συμβουλίων να υπάρξουν αν είναι δυνατόν ομόφωνες αποφάσεις, που θα ανακαλούν προηγούμενες αποφάσεις παραχώρησης δικτύων, αντλιοστασίων και δεξαμενών προς τον τότε δημόσιο κρατικό ΟΥΘ (Οργανισμό Ύδρευσης Θεσσαλονίκης).
«Απαιτούμε άμεσα από όλες τις εταιρείες που συμμετέχουν στις κοινοπραξίες για την ιδιωτικοποίηση της ΕΑΥΘ, να δείξουν τον οφειλόμενο σεβασμό στη λαϊκή ετυμηγορία των πολιτών της Θεσσαλονίκης και να αποσύρουν άμεσα το ενδιαφέρον τους. Αν δεν το πράξουν οι ίδιοι θα αναγκαστούν από τις αποφασιστικές δυναμικές και νομικές ενέργειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο που ήδη έχουμε δρομολογήσει. Η ΕΥΑΘ δεν θα αφήσουμε να ιδιωτικοποιηθεί, θα προστατεύσουμε τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα της», είπε ο κ. Δανιηλίδης.